Bilinciniz, koca bir transatlantik buhar gemisinde yolculuk yapan ama kıyıda köşede kalmış bir kaçak yolcudan farksızdır; yolculuktan nasiplenmiştir ama derinlerde işlemekte olan o heybetli mühendislik gözüne görünmez bile.
DAVID EAGLEMAN’DAN INCOGNITO
Uzun bir süre New York Times’ın en çok satanlar listesinden inmeyen “Incognito – Beynin Gizli Hayatı” kitabı nörobilimci David Eagleman tarafından yazılan bir bilim kitabıdır.
Kategori olarak bilim kısmında yer almasına karşın dili oldukça sade olan kitap, günlük hayattan örnekler de vererek ilerleyerek, beynin mekanizmasıyla ilgilenenler için başucu kitabı olmaya aday bir kitap olmuştur.
Bunun kanıtlarından biri, kırmızı bir Toyota’nın garajdan geri geri çıkıp bulunduğunuz yola doğru ilerlemekte olduğunu fark ettiğiniz anda, ayağınız frene doğru çoktan hamle yapmış olmasıdır. Odanın diğer köşesinde dinlemediğinizi sandığınız bir konuşma sırasında isminizin telaffuz edildiğini duymanız, nedenini bilmeden birini çekici bulmanız, sinir sisteminizin vereceğiniz karar konusunda size bir “önsezi” sunması da yine hep aynı olguya verilebilecek örneklerdir.
DAVID EAGLEMAN KİMDİR?
25 Nisan 1971 tarihinde dünyaya gelen David Eagleman, Amerikalı bir sinirbilimci, yazar ve bilim iletişimcisidir. Stanford Üniversitesi’nde yardımcı profesör olarak ders vermektedir ve duyusal engelliler için cihazlar geliştiren NeoSensory şirketinin de CEO’sudur. Eagleman ayrıca, hukuki sistemi modern sinirbilim ile uyumlu hale getirmeyi amaçlayan ve hiçbir şekilde kar amacı gütmeyen Bilim ve Hukuk Merkezi’ni yönetmektedir. Beyin plastisitesi, insanın zaman algısı, sinestezi ve son dönemde ortaya çıkmış bir alt bilim dalı olan nörolaw ile ilgili çalışmaları ile bilinmektedir.
KAFAMIN İÇİNDE BİRİ VAR AMA O BEN DEĞİLİM
Kitabın daha ilk bölümünden çarpıcı bir giriş yapan Eagleman, aslında beynimizde olup biten birçok şeyde bilincimizin çok az ya da nadiren yer aldığı, beynin genel olarak kendi gösterisini kendisi yaptığını anlatarak başlıyor.
Nöronlarımızı bir şehre, bilincimizi ise şehrin günlük gazetesine benzetiyor Eagleman ve şöyle söylüyor:
Gerçi siz de az buz tuhaf bir gazete okuru sayılmazsınız. Başlığı okur ve sanki sizden çıkmış gibi söz konusu düşünceden kendinize pay çıkarırsınız. Neşeyle “Aklıma bir şey geldi!” diye böbürlendiğinizde beyniniz aslında muazzam bir iş çıkarmış ve bu deha anınıza hazırlamıştır sizi. Sahne arkasından çıkarıp da ortaya sunduğunuz bir bilgi, nöral devrelerinizin başladığı çalışmanın, onu pekiştirip sürekli olarak denediği yeni kombinasyonların ürünüdür. Ancak siz, sahne arkasından gizlenmiş bu muazzam düzeneğin üzerinde bile durmadan, sonucu rahatlıkla kendinize yontarsınız.
Ama bunun için insanın suçlanamayacağı çünkü beyin devrelerimizin bütün bu süreci kılık değiştirerek –“incognito”- gerçekleştiğini söyleyen Eagleman, kitap boyunca bilincimizin sınırlılıkları ve bilinçdışımızın derinlikleri ile kendimizi tanımamıza yardımcı oluyor.
Carl Jung’un ifadesiyle, “Her birimizin içinde, tanımadığımız biri daha vardır. Pink Floyd’un ifadesiyle ise “Kafamın içinde biri var ama o ben değilim.”
2011 ve 2012’de The New York Times en çok satanlar listesinde aralıklı olarak yer alan, Amazon, Boston Globe ve Houston Chronicle tarafından 2011’in En İyi Kitabı seçilen ve daha birçok övgü alan Incognito, nörobilimle ilgilenen kişilerin kesinlikle okuması gereken bir kitap olmakla birlikte “Kararlarımı veren başka birisi olabilir mi?” diye düşünenlerin sorularına bilimi kullanarak cevap olacaktır.
Başka bir yazıda görüşmek üzere, iyi okumalar sevgili gazete okuyucuları!
KAYNAKÇA
- Stanford University: David Eagleman
- ^ Neosensory
- ^ The Center for Science and Law
- ^ Jump up to:a b “Cognitive Health Platform for Everyday Clinical Use”. BrainCheck. Retrieved December 18, 2020.
- ^ Jump up to:a b c David Eagleman TED talk, March 18, 2015.
- ^ Jump up to:a b The Possibilian: David Eagleman and the Mysteries of the Brain, The New Yorker, April 25, 2011.
- ^ Jump up to:a b Cytowic RE and Eagleman DM (2009). Wednesday is Indigo Blue: Discovering the Brain of Synesthesia. Cambridge: MIT Press.
- ^ Jump up to:a b The Brain on Trial, David Eagleman, The Atlantic, July 2011
Yazar:İlayda Nur Kaya
