Teknolojinin çağımızın vazgeçilmez bir unsuru olduğu yadsınamaz bir gerçekken bunun sağlık sektörüne yansımaması da düşünülemezdi. Korona virüs salgınıyla da gerçek olmaktan da öte bir zorunluluk hatta bir gereksinim oldu.
Teletıp neydi öyleyse kısaca bir değinelim. Teletıp, sağlık hizmetlerine olan erişimi teknolojik imkanları kullanarak arttırmak olarak açıklanabilir. Yani tıp ve teknolojinin halka sunum noktasında ki kesişim kümesidir. Hastasınız ve ne yapacağınızı bilmiyor musunuz? O zaman doktorunuzu aramaya ne dersiniz. Mesaj, arama yada video konferans. Artık hastalığınızın durumuna göre en uygun sistemi seçerek. Belki de görüşmeleri kayıt altına almak istersiniz. Böylece ihtiyaç halinde kayıtlara tekrardan erişip dinlersiniz. Bunların hepsi de kulağa ne hoş geliyor. Hele ki yaşlı ya da engelli birinin bakımını üstlendiyseniz beni daha iyi anlayacaksınız. Demans ya da Alzheimer hastalığı olan bireylerin bulundukları ortamdan farklı bir yere gittiklerinde ne kadar ajite olduklarını söylememe gerek yok sanırım. Onların sağlık hizmetlerinden faydalanması için onları yormaya değer mi? Hele ki her şeyin teknoloji ile kolayladığı bu devirde daha eve gelmeden fırındaki yemeğimizi pişirebiliyor ya da eşimizle dostumuzla telefonda konuşabiliyorken neden doktorumuzla konuşamayalım. Teletıp uygulaması her ne kadar ülkemizde yasal düzenlemesi yapılmamış olsa da sağlık bakanlığı tarafından önerilen bir uygulamadır. Hasta yararına olduğu müddetçe de bir sıkıntı doğuracağı da düşünülmemektedir.
Ülke gündemimizde Korona virüs salgınıyla yer etmiş olsa da aslında teletıp tarihi çok daha eskilere dayanmaktadır. Graham Bell telefonu icat ettikten 3 yıl sonra Lancet dergisinde pediatrik bir öksürük vakası ile ilgili danışmanlık verildiği kaydedilmiştir. 1887 yılındaki kızıl salgınında da doktorların hasta ziyareti yapmadan önce telefonla triyaj yapılması önerilmiştir.1950 yılında teleradyoloji kavramı ortaya çıkmıştır. Teletıp kavramı için literatür taraması yapılırsa ilk olarak 1974 yılında bu kavrama rastlanılmaktadır. Ülkemizde de 2006 yılından beri Hudut ve Sahiller Genel Müdürlüğüne bağlı Tele Sağlık Birimi seyir halindeki hava ve deniz araçları yetkili personeline danışmanlık hizmeti vermektedir. Bunun dışında radyoloji ve hastane idareciliğine yönelik teletıp sistemi faaliyet halindedir. Korona virüs salgını başlayınca Kocaeli Üniversitesi ve Ege Üniversitesi teletıp uygulamasına geçtiklerini beyan etmişlerdir. Diş tedavisinde zorunlu olmayan başvuruların ertelenebilmesi için hastaların telefon veya video konferans yoluyla değerlendirilerek triaj yapılması önerilmiştir. Özel hastanelerde de uzun süreden beri online sağlık hizmetinin sunulduğu bilinmektedir.
Teletıp her ne kadar korona virüs salgınıyla gündem olmuş olsa da aslında temel hedefi sağlık hizmetlerini aynı seviyeye ulaştırmak ve tüm bireylere mümkün olduğunca hakkaniyete uygun şekilde hizmetin dağılmasını sağlamaktır. Bakıma muhtaç yaşlı ve engelli bireyler hatta çalışmaktan doktora gitmeye fırsat bulamayan vatandaşlar için büyük bir avantaj sağlamaktadır. Şu an sınırlı alanlarda uygulanmakta olsa da gerekli yasalarla geliştirilmesi sosyal bir devlet olmanın vazgeçilmez bir unsuru olsa gerek. Peki ya akıllı telefonu olmayanlar ne olacak derseniz…Daha bu konuların çok başındayız…Umarım teletıp bu sorunların çözümünde bir nebzede olsa çözüm olur…
Kaynakça
1. Mark RG. Telemedicine system: the missing link between homes and hospitals? Mod Nurs Home 1974 Feb;32(2):39-42.
2. Gershon-Cohen J, Cooley AG. Telognosis. Radiology 1950 Oct;55:582-7.
3. Aronson S. The Lancet on the telephone 1876–1975. Medical History. 1977;21(1):69-87.
4. Annotations. The Lancet. 1887;130(3349):927.
5. TeleSaglik [Internet]. Hssgm.gov.tr. 2020 [cited 26 May 2020]. Available from: https://www.hssgm.gov.tr/TeleSaglik
6. Teletıp Sistemi [Internet]. 2020 [cited 26 May 2020]. Available from: https://teletip.saglik.gov.tr/
7. Kocaeli Üniversitesi Hastanesinde hastalar ‘online’ muayene ediliyor [Internet]. Aa.com.tr. 2020 [cited 26 May 2020]. Available from: https://www.aa.com.tr/tr/saglik/kocaeli-universitesi-hastanesinde-hastalar-online-muayene-ediliyor/1796854
8. Ege Üniversitesi Hastanesi “Teletıp Poliklinik Sistemi”ni başlattı [Internet]. Egeajans.ege.edu.tr. 2020 [cited 26 May 2020]. Available from: https://egeajans.ege.edu.tr/?p=13708
9. Sağlık Bakanlığı diş tedavisi sırasında alınacak tedbirleri Kovid-19’a göre güncelledi [Internet]. Aa.com.tr. 2020 [cited 26 May 2020]. Available from: https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/saglik-bakanligi-dis-tedavisi-sirasinda-alinacak-tedbirleri-kovid-19a-gore-guncelledi-/1818852
Yazar: Müge İpek Konaklı
