Sokak Sanatı

Sanat herkes içindir.

Bundan bir yüzyıl öncesine kadar sanata ulaşmak için zengin olmak gerekiyordu. Ancak, sanatın belli kalıplara sokulmaması, herkesin sanata ulaşabilmesi gerektiğini düşünen bir grup, ana akım sanata karşı yeni bir sanat türü geliştirdi. Sokak sanatı… Bu sayede sanatçılar araya 3. kişiler veya kurumlar girmeden eserlerini seyircilerle paylaşabilecek ve seyircilerin sanat için para ödemeleri gerekmeyecekti. Fakat yanlış anlaşıldı. Birçok ülkede vandalizm olarak görülüp yasaklandı. Sanatçıları birer suçluymuş gibi yargılandı ve hapsedildi. Bu yazımda size 80’lerin başında popülerlik kazanmış olan sokak sanatının birkaç türünden bahsedeceğim.

Yasak Sanat: Grafiti

Grafiti, çoğunlukla kamusal alanda yer alan bir duvar ya da yüzeye çizilmiş veya püskürtülmüş yazı ve çizimlerdir. 1970’lerde hip hop kültürüyle beraber doğmuştur. O zamanın baskıcı dünyasından kaçış yolu olarak ortaya çıkmış bir sanat dalıdır. Sanatçılar anlatmak istediklerini sprey boyalarla duvarlara yazarak dünyaya gösterir.

“Grafiti anlaşılmayan bir grup insanın sanat aracılığıyla seslerini duyurma ve anlaşılma çabasıdır.“

Grafiti sanatçılarının çoğu lakap kullanır ve eserlerin lakaplarıyla imzalar. Bunun nedeni eskiden grafitinin yasal olmamasından kaynaklı.( Şu anda da çoğu ülkede yasal değil.) Daha sonraları ise bu gelenek haline gelmiştir.

Pandomim:

Pandomim anlatılmak istenenlerin sözsüz, sadece mimik ve hareketlerle ifade edildiği bir sanat türüdür. Pandomimde sanatçılar vermek istedikleri mesajı, hiç konuşmadan kol ve beden hareketlerini kullanarak anlatmaya çalışırlar. Pandomimin ortaya çıkışı antik yunana kadar dayanır. Antik yunanda krallar kendilerini eleştiren oyunları yasaklayınca konuşamayan, kendilerini anlatamayan sanatçılar da bu sefer ellerinde yazılarla sahneye çıkmaya başlarlar. Sonunda bu da yasaklanınca; işaret ve hareketlerle sözsüz anlatım sanatı yani pandomim doğar. Kısacası pandomim sadece bir sanat değil insanların kendilerini ifade etmeleri için bir araç, o zamanlar için bir ihtiyaçtır.

Sokak sanatı sayesinde insanlar günlük hayattaki koşuşturmacasında bile sanatla iç içe olabilmekteler. Yukarıdakiler dışında mural, plak bombalama, sokak müzisyenliği, canlı heykellik sokak sanatına örnek olarak gösterilebilir.

Sanat geçmişten günümüze hep toplum için yapılmış. Sanatçılar topluma anlatmak istediklerini, vermek istedikleri mesajları sanatları sayesinde verebilmişler. Sanat olmasaydı toplumun bu kadar gelişebilmesi imkansız olurdu. Atatürk’ün de dediği gibi “Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş demektir.”

Kaynakça:

https://10layn.com/10-maddede-sokak-sanati-street-art/

https://art50.net/sokak-sanati/

https://tr.wikipedia.org/wiki/Sokak_sanatı

https://tr.wikipedia.org/wiki/Grafiti

https://seyler.eksisozluk.com/bazi-seylerin-yasaklarla-oldurulemeyecegini-gosteren-pandomim-sanatinin-dogus-hikayesi

https://tr.wikipedia.org/wiki/Pandomim

http://blog.milliyet.com.tr/yasak-sanat–grafiti/Blog/?BlogNo=141544

Yazar: Gizem Yiğit