MIT ve Shangai Jiao Tong Üniversitesinden araştırmacılar, üst ekstremite amputelerinde kullanılması amacıyla herkes tarafından kolayca temin edilebilecek bir şişirilebilir nöroprotez robotik el tasarladılar. Daha önceki robotik cihazlardan farkı hem daha yumuşak hem de şişirilebilir olmasıdır. Araştırmacılar, özellikle maddi sıkıntılar yaşayan çeşitli ülkelerdeki insanların bu teknolojiden kolaylıkla yararlanabileceğini düşünüyorlar.
Nöroprotezler son zamanlarda çeşitli ampute edilmiş uzuvların işlevini yerine getirmek üzere kullanılır hale geldiler. Bu protezler, kullanıcıdan kesik uzuva gönderilen sinyalleri baz alarak kullanıcı niyetini doğrudan doğruya tahmin edebiliyor. Ayrıca, bir mekanoreseptör görevi görerek dışarıdan gelen uyarıların merkezi sinir sistemine iletiminde de rol alıyor. Kısacası, kullanıcının ampute uzvunun varlığını aratmıyor!
Ancak, günümüze kadar ortaya çıkarılan birçok nöroprotez yüksek maliyetli olduğu için temin açısından büyük sıkıntılar yaşanıyordu. Yeni elde edilen bu protezlerin maliyetleri sadece 500 dolar! Ayrıca, kullanılan metallerin ağırlığından dolayı rahatsız edici bir kullanım deneyimi yaşatıyordu. Son teknolojiyle beraber bu dezavantajların önüne geçilmiş olundu.
Protez el, temel olarak 3D baskılı bir avuç içi ve beş şişirilebilir parmaktan oluşuyor. Parmaklar, kemik görevini gören lifler içermekte. Havayla şişirilebilen bu parmaklar, hassasça bükülebilme yeteneği kazanıyor. Kullanıcıdan gelen sinyallere göre elini açabilme, yumruk yapabilme gibi komutlar da yerine getirilebiliyor. Bunun yanı sıra, dokunsan geri bildirim de içeren bu sistem her bir parmak ucunda uzuv ile bağlantı kuran ve kullanıcının en ufak basıncı dahi hissetmesini sağlayan sensörlere sahiptir.
Yakın tarihte uzuvları ampüte edilmiş insanlar tarafından daha yaygın bir şekilde kullanılması beklenen bu teknolojinin, gelecekte nasıl bir forma bürüneceği ise bir merak konusu!
KAYNAKÇA
Gu, G., Zhang, N., Xu, H., Lin, S., Yu, Y., Chai, G., Ge, L., Yang, H., Shao, Q., Sheng, X., Zhu, X., & Zhao, X. (2021). A soft neuroprosthetic hand providing simultaneous myoelectric control and tactile feedback. Nature Biomedical Engineering. https://doi.org/10.1038/s41551-021-00767-0
Yazar: Ahmet Kayhan Korkusuz
